Беренче Сембер гербына 350 ел

Шәһәр символын торгызу тарихы
Өлкәләр, шәһәрләр һәм поселениеләр герблары төбәкләрнең вәкиллекле мөһим билгеләре булып санала. Россиянең барлык шәһәрләрендә һәм район үзәкләрендә, шул исәптән Ульяновск өлкәсендә дә, тарихи гербларны торгызу процессы тәмамланды.
Мәскәү дәүләтенең шәһәр (җир) герблары турында искә алу беренче тапкыр «Царский титулярник» Зур дәүләт китабында 1672 елда очрый. Нәкъ менә шул вакыттан алып шәһәр матбугатында сүрәтләр Герб булып санала башлый.
1672 елда Сембердә Степан Разин гаскәрләреннән ике тапкыр батыр оборона өчен беренче герб бирелә. Ул таҗда, сул алгы аягында кылыч белән, уң якка борылган арыслан образын күрсәтте. Герб семберлеләрнең батырлыгын хәтерләтә.
Бөек Петр идарә иткәндә 1712 елдан һәр полкның үз эмблемасы белән байрагы булырга тиеш иде. Сембер пехота полкы өчен «Подперта честью» девизы белән таҗ астындагы колонна рәвешендәге эмблема сайланган. Соңрак бу эмблема Сембер провинциясенең территориаль гербын, соңрак наместничество һәм губернияне төзегәндә кулланылды.
1730 елның 8 мартында хөкүмәт сенаты Указы белән полк байраклары өчен шәһәр герблары раслана. Бу указ белән Сембер гербы да раслана.
Павел I вакытында Россия империясе шәһәрләренең Гербовнигы төзелде. Гербларның чын рәсемнәре Герольдиядә сакланырга тиеш иде. Шәһәрләргә мөһер белән расланган күчермәләр бирелде. 1843 елда «Россия империясе шәһәрләренең гербовнигы» Россия империясе законнарының тулы җыелышына керә. Россия империясенең барлык губерния герблары император таҗы һәм алтын имән яфраклары, Андреев тасмасы белән бизәлде.
1878 елда Россия империясенең губерналары һәм өлкәләре герблары югары раслана. XX гасыр башында «Россия империясе шәһәрләренең гомуми гербовнигы» төзелә башлады. Рәссамнарга архивта сакланган элек расланган герблардан күчермәләрне алу бурычы куелган. Беренче бөтендөнья сугышы һәм 1917 елгы революцион вакыйгалар геральдик реформаны тәмамларга һәм барлык өлкә гербларын бертөрле күренешкә китерергә рөхсәт итмәде. Совет чорында эмблема — шәһәр гербларын рәсми куллану туктатылды диярлек.
1990 елларда Ульяновск өлкәсендә Сембер территориаль эмблемаларын торгызу башлана. 1996 елда өлкә законнар чыгару Җыелышы Ульяновск өлкәсе гербын раслый. Аның нигезенә Сембер губернасының тарихи гербы салынган: геральдик калканда зәңгәр фонда ак колонна булган.
2013 елның 26 декабрендә Ульяновск өлкәсе гербы турында карар кабул ителде. Шәһәр гербы революциягә кадәр традицияләр символикасы белән яңадан торгызылды. 1997 елда Ульяновск шәһәр Думасы шәһәрнең тарихи һәм мәдәни традицияләренә хөрмәт күрсәтеп, Ульяновскига Сембер шәһәренең элеккеге гербын (1917 елга кадәр) рәсми символ дип санарга карар кабул итә.
Ульяновск гербындагы багана халык хакимиятенең ныклык символы булып тора. Таҗ шәһәр кешеләре хакимиятенең чагылышы буларак шәһәр үзидарәсен символлаштыра.
Сембер өлкәсенең беренче гербы бирелүгә 350 ел тулу уңаеннан Ульяновск өлкәсе дәүләт архивы тарафыннан «Сембер крае тарихы гербларда» күргәзмәсе әзерләнде. Күргәзмәнең электрон версиясе учреждение сайтында бар: https://ogugauo.ru/

Галина Романова,
Ульяновск өлкәсе дәүләт архивы директоры урынбасары.